Yüzyıldan fazladır motorları çalıştıran ateşleme kahramanı

Bir seramik uzmanı.

Dünyanın lider buji imalatçısı NGK SPARK PLUG’ın, asıl kökleri seramik imal eden bir şirkete uzanmaktadır. Ateşleme bujisi üretimine geçme fikri Magoemon Ezoe’nin 1920’de ABD’yi ziyaret etmesiyle ortaya çıkmıştır. Şirketin genel müdürü Ezoe başlangıçta Amerikan izolatör endüstrisinin nasıl çalıştığını gözlemlemek istemişti. Bu iş seyahati sırasında, kendisine Detroit’te bir buji fabrikasını gezme fırsatı da sağlandı.

Ezoe’nin bu ziyaret üzerine konuya ilgisi tetiklendi. Ülkesi Japonya’ya şirketinin seramik üzerine uzmanlığının buji üretiminde ilave üstünlük sağlayacağına ikna olmuştu. Yanılmıyordu. NGK SPARK PLUG 1930’larda ayrı bir şirket olarak kuruldu. Şimdiye kadar, hep olduğu gibi, yenilik yaratmaya olan bağlılıkla, şirket ateşleme bu esas parçasının geliştirilmesine çok büyük çaplı katkı sağlamaktadır.

Sürekli tasarım prensibi

Büyük buji 20^nci yüzyılın başında ortaya çıktığından bu yana,  motorlarda pistonu aşağı doğru iten yanmayı, hava-yakıt karışımını ateşleyerek oluşturan, ateşlemenin bir kahramanıdır. Keşfinden önce ateşleme sürecinde çıplak alev ve kızdırma tüpleri kullanılıyordu. Ancak, bu sistemler güvenilir değildi ve Carl Benz’in ifadesiyle motorlu arabaların kullanılmalarının başlangıcında ‘temel engel’ olarak gösteriliyordu.

Buji kolaylıkla bu engeli ortadan kaldırdı. Başarısı böyle oldu ve 1930’larda NGK SPARK PLUG tarafından kullanılan orijinal tasarım prensibi değiştirilmedi. “Aynen dört zamanlı motor gibi, bujinin nasıl çalıştığı temel prensip otomobillerde ilk kullanılmaya başladığından beri değişmedi”, diye ifade ediyor NGK SPARK PLUG EUROPE ‘da EMEA Aftermarket Teknik Hizmetler Genel Müdürü Kai Wilschrei ve “Bir buji hala yerine vidalanan esas olarak bir diş, metal bir burç, elektrotlar ve seramik izolatörden oluşan bir eleman.” diye tanımlıyor.

On yıllar boyunca otomobilin gelişmesi hızlı olmuş, gerçekten de; bujilerin nasıl meydana getirildiği üzerine zincirleme bir etkisi olmuştur. Wilschrei devamla “Bugün yaptığımız bujiler çok daha yüksek voltajlara, basınçlara ve sıcaklıklara dayanmak zorundadır”.

Yenilik yaratma anahtardır

Bujinin verimini artırmak için, şirket 1965 yılında ‘geniş bir aralıkta bakır göbekli’ bujiler üretmeye başladı ve bunlar otomobil endüstrisinde öncü ürünler oldu. “Topraklama elektrotuna bakır göbek ilavesi, bakırın çeliğe nazaran çok daha iyi bir ısı iletkeni olması nedeniyle, bujinin ısı dağıtma özelliğini çok iyi hale getirdi.” diye açıklıyor.

Buji teknolojisinde ilave büyük bir yenilik de 1979 yılında ‘V-oyuğun’ geliştirilmesidir. Adını v-şeklindeki merkez elektrottan alan V-oyuğun tasarımı kıvılcımı elektrotun dış kenarında meydana getirdi, bu da hava-yakıt karışımını daha kolay ateşlerken aynı zamanda kıvılcımın meydana gelmesi için gereken voltajı da azalttı. Daha kolay ateşlemesi nedeniyle V-oyuk Aftermarket seçeneğimde yaygınlaşmaya devam etmektedir.

Kıymetli metaller: bujinin gelişmesinde dev bir adım

Platin (1982) ve İridyum (1996) gibi kıymetli metallerin ürün aralığı içine uygulanması NGK SPARK PLUG için çok büyük bir aşamaydı. Wilschrei “Şirketin kıymetli metal buji ürünleri geleneksel bujilere nazaran daha yüksek ateşleme kabiliyeti ve daha uzun hizmet ömrü sağlamaktadır. Bu kıymetli metallerin nikel gibi klasik metallere nazaran daha yüksek erime noktasına sahip olması nedeniyledir.” demektedir.

 

Çok daha yüksek erime noktaları merkez elektrotların çaplarının 2,5 olduğu Nikelden Platin ve İridyum için 0,6 mm ye inmesini sağlamıştır. Konunun uzmanı Wilschrei, “Bu uygulamayla çok daha tamamlanmış bir yanma mümkün olmaktadır ve bu da şöyle tercüme edilebilir; iyileştirilmiş ivmelenme (hızlanma) ve yakıt tüketimi ve bunun yanında daha yumuşak rölanti çalışması”, olarak açıklamaktadır.

Bugün, şirket iki tip iridyum buji üretmektedir: ‘Lazer Iridium’ bu buji OE araçlarda kullanılmaktadır ve Aftermarkette doğrudan yenilenmekte olup, ‘Iridium IX’, orijinal donanım olarak nikel buji kullanan araçlar için Aftermarket iyileştirmesidir. Wilschrei “2009 yılında, aynı zamanda son teknoloji ürünü kıymetli metal buji olan ve ilk defa gaz motorları için özel olarak tasarlanmış ‘LPG LaserLine’ ürününün lansmanını yaptık.” demektedir.

Yarış: en zorlu test arenası

Hassas metal ateşleme bujileri aynı zamanda, şirketin uzun ve parlak bir geçmişi olduğu, motor sporları dünyasında da kullanılmaktadır. Formula 1, WRC, MotoGP, WSBK ve MXGP gibi her tip motorsporlarındaki ekiplerle ortaklıklar şirketin bujilerini en uçtaki şartlarda deneme fırsatı sağladı. Wilschrei bu konuda şöyle demektedir: “Tek başına laboratuvar ve yol testleri yetersiz. En zorlu sürüş şartlarını geçmek için geliştirilmiş motor parçalarını sürekli olarak temin etmek için, onları motor sporlarının en üst noktalarında kanıtlamanız gerekir çünkü burası mümkün olan en katı testi sağlamaktadır.”

Şirketin bazı durumlarda belirli ekipler için özel yapılmış yarış elemanlarının geliştirilmesi ile sonuçlanan motor sporlarında yer alması, hızlı şeridin dışında domino etkisi yapmaktadır.  Konunun uzmanı “Motorsporları bilgimizi müşterilerimize ve her gün arabalarını kullanan sürücüleri yararlandırmak için OE ve Aftermarket ürünlerimize uyguluyoruz.  Örneğin, kıymetli metal bujilerimiz F1 ile başlamıştır, ama bugün OE binek otomobillerinde yaygın olarak kullanılmakta, hepimize sürüş ve çevrecilikte fayda sağlamaktadır.” İfade etmektedir.

Wilschrei’ye göre, şirketin motorsporlarına dahil olması veya gaz gibi niş yakıtlar için buji ürün aralığı oluşturması gibi örnekler, şirketin değerlerini mükemmele bir şekilde özetlemektedir. “Motor ne olursa olsun, mükemmel uygunluk sağlayan bir buji geliştirmeye odaklandık. Bu nedenle 1500 çeşitten fazla buji üretiyoruz”, demektedir.